Ezberleme, Keşfet!

Zaman bilgi ve teknoloji zamanı. Böyle diyoruz; kendimize, çocuklarımıza, eşe dosta. Her sabah çocuklarımızı sırtlarına çantalarını takıp okullarına uğurluyoruz. Kışın ayazı, yazın sıcağı, hep bir koşturmaca içinde. Bekliyoruz ki zamanın hızına yetişsin çocuklarımız, geleceğin mesleklerine sahip donanımlı bireyler olsunlar. Peki, çocuklarımız bu yorucu maratonlarında en etkili öğrenme yöntemlerinden biriyle, “Derinleştirilmiş Öğrenme Modeli (5E/7E)” ile tanışma imkânını bulabiliyorlar mı?
 

Derinleştirilmiş Öğrenme Modeli ile Tanışma

Eğer çocuğunuz yeni bilgiler keşfetmenin peşine düşmüşse ve önceki öğrenmelerini yeni bilgilerle kaynaştırabiliyorsa muhtemelen sınıfında şu basamakları kullanan bir öğretmeni vardır:

• Dikkat Çekme-Giriş (Engage-Enter)
• Keşfetme (Explore)
• Açıklama (Explain)
• Derinleştirme (Elaborate)
• Değerlendirme (Evaluate)

Çocuğunuzun öğretmeni bu basamaklarla ne yapmaya çalışıyor, açıklamaya çalışalım.
 

Hey, Ben Bunu Biliyorum! Evet Evet, Dilimin Ucunda.

Öğretmenin ilk basamaktaki (Dikkat Çekme-Giriş) amacı, çocuklarımızın önceki öğrenmelerini açığa çıkarmaktır. Bunun için elinde yaratıcı, ilginç ve heyecan uyandıran bir materyalle sınıfa girebilir. Yine çocukları heyecanlandıracak, meraklandıracak sorularla dikkatlerini çekebilir. Öğretmenin amacı doğru bilgiye ulaşmak değil, önceki bilgilerini öğrencilere hatırlatmak ve farklı, yaratıcı fikirlerin ortaya çıkmasını sağlamaktır. Çocuklar, önceki bilgileriyle yeni bilgileri arasında bağ kurmaya başladığında bu ilk basamak atlatılmış olur.
 

Kendimi Bir Bilim İnsanı Gibi Hissediyorum.

Öğretmen ikinci basamakta (Keşfetme) öğrencilerini daha da aktif hâle getirmek için bir aktivite başlatır ve öğrencilerinden bu aktiviteyi devam ettirmelerini ister. Öğrenciler hipotezler kurar, kestirimlerde bulunurlar. Konu neyse, konuyla ilgili hipotezleri doğrultusunda planlar yaparlar. Kaynak ve materyal araştırmasına girişirler, hatta yeni modeller oluştururlar. Tüm bu süreçte öğretmen çocuklara açık öneriler sunar, yönlendirici sorular sorar ve kaynak sağlar.

Düşünsenize, öğretmen farklı fikir ve düşünceleri takdir ediyor. Üstelik çocuklar arkadaşlarıyla iş birliği hâlinde ve fikir alışverişinde bulunuyorlar. Devamlı bir fark ediş hâli. Kendilerini, arkadaşlarını, bilgiyi fark ediş. Ortaya çıkan enerjiyi düşünebiliyor musunuz? Kendi çözümlerini kendileri bulan çocukları hayal edebiliyor musunuz?
 

Tüm Bunları Öğrendiğime İnanamıyorum!

Öğretmen üçüncü basamağa (Açıklama) geçtiğinde çocuklar tüm yaratıcılıkları ile öğretmenlerinin karşılarındadırlar. Bu basamakta çocuklar kavramsal anlayışlarını, süreç becerilerini ortaya koyarlar. Öğretmen de çocukların açıklamalarına katkıda bulunur ve derinlik kazandırır. Sınıftaki paylaşımcı atmosfer inanılmazdır. Açıklamalar sonunda çocuklar genellemelere ulaşırlar. Olasılıkları, ihtimalleri teker teker değerlendirirler. Öğretmen sınıfta bu güzel atmosferi yaratabilmek için çocuklara bir film ya da video izletebilir, belki bir gösteri sunabilir, elinden geldiğince ilginç yollara başvurabilir. Böyle bir atmosferde sıkılgan bir çocuk yüzü görmek mümkün müdür hiç?
 

Tüm Öğrendiklerimin Gerçek Hayatta Bir Karşılığı Var.

Öğretmen dördüncü basamakta (Derinleştirme) çocuklarımızın kendi araştırmalarını tamamlama, tasarlama konusunda onlara ipuçları vererek destek verici bir roldedir. Çocuklar daha önceki basamaklarda edindikleri bilgileri ya da sorun çözme yaklaşımlarını yeni olaylara, günlük hayata uygularlar. Bu basamakta çocuklar yine yeni bilgiler ve problemlerle karşılaşırlar. Karşılaştıkları yeni problemler karşısında önceki bilgileriyle ve derinleştirdikleri yeni bilgilerle problemlere çözüm bulmaya çalışırlar. Bu basamakta çocuklar mücadele etmeyi öğrenir. Yeni durumlarla nasıl başa çıkacağını kavrar. Yepyeni fikirler üreterek farklı deneyimler kazanır. Öğretmen çocukların ulaştıkları yargıları hakkında sorular sorar ve sınıfta tartışma ortamı yaratır. Daha fazla soru üretilir ve yepyeni tanımlara ulaşılır.

Beyni devamlı üretmeye, yeni fikirler ve tanımlar bulmaya odaklı çocukların olduğu böyle bir sınıfta öğrenilenlerin unutulması mümkün müdür?
 

Değerliyim, Değerlendirilebilirim.

Öğretmenin son basamağı (Değerlendirme). Çocukların çalışmalarının değerlendirildiği safha. Çocukların eksik kaldığı noktalar öğretmen tarafından bu basamakta gösterilir. Alışılagelmiş çoktan seçmeli soruların yerine, açık uçlu sorular sorar öğretmen. Çocukların performanslarına dayalı soruları tercih eder. Öğretmen aynı zamanda çocuklara kendi durumlarını değerlendirme fırsatı da verir. Böylelikle çocuklar, kendilerinin oluşturduğu kavramlar ve sorgulamalar noktasında motive edilmiş, desteklenmiş olur.
 

Derinleştirilmiş Öğrenme Modeli’nin Amacı Nedir?

Bu öğretim modelinin amacı bilginin ezberletilmesi değil, bilginin zihinde yapılandırılmasıdır. Çocuklar bu modelle bilgiyi anlamlandırıyor, yorumluyor, yeni sorunlar karşısında bu bilgiyi aktarabiliyor ve yepyeni bilgiler üretebiliyorlar. Öğrenilenler sadece kitap sayfalarında ya da zil sesi duyulana kadar çocukların zihinlerde kalmıyor, gerçek hayatta karşılaşılan problemlere çözüm bulma amacıyla da kullanılabiliyor.

Kısacası “Derinleştirilmiş Öğretim Modeli” ile çocuklarımızın sıralarında “uslu uslu” oturarak ders dinlemeleri yerine, kendi çabalarıyla bilgiye ulaşmaları sağlanıyor.
 

Meraklısına Kısa Bilgi: Bir Üst Model, 7E’nin 5E’den Farklı İki Basamağı:

• İlişkilendirme/Uzatma (Extend): Öğrencilerin yeni bilgilerini, gerçek yaşamla ilgili mevcut kavram ya da konularla ilişkisini kurmaya çalıştıkları ve açıklama yaptıkları basamaktır.
• Fikir Alışverişi/Paylaşma (Exchange): Öğrencilerin grup katılımlarıyla edindiği yeni bilgi ve deneyimleri arkadaşlarıyla paylaşıp ortak fikirde buluştukları basamaktır.

Kaynakça: Eğitim Pedia, Ahmet Özel